Het INSULA-model: een gecoördineerde aanpak voor toegang tot huisvesting
In het kader van het project Rights First, dat gericht is op het vergemakkelijken van de toegang tot sociale rechten voor kwetsbare personen, is ons team van partners naar Barcelona gereisd om het samenwerkingsmodel van het Insula-project te bestuderen.
 |
In 2018 besloten vier organisaties, die tot dan toe onafhankelijk van elkaar werkten, hun krachten te bundelen om een gemeenschappelijk probleem aan te pakken: de groei van het aantal daklozen als gevolg van de stijgende huurprijzen in Barcelona.
Deze vier partners delen hetzelfde doel: gezamenlijke oplossingen bieden voor de behoeften van daklozen, met name op het gebied van huisvesting en werkgelegenheid. Insula is een innovatief project omdat voor het eerst non-profitorganisaties die voor daklozen werken, hun krachten bundelen om een netwerk van residentiële zorg te vormen. |
Om een alomvattende aanpak te realiseren voor de begeleiding van mensen (sociale begeleiding, toegang tot huisvesting, financiële ondersteuning en verbetering van de werkgelegenheid en toegang tot de arbeidsmarkt), draagt elke organisatie bij vanuit haar expertise en ervaring:
- Sant Joan de Déu : Opgericht in 1979 en een referentiepunt in sociale actie in Catalonië. Het richt zich op het recht op huisvesting en biedt uitgebreide en persoonlijke ondersteuning aan daklozen. Het coördineert het Insula-project en verzorgt de sociaal-pedagogische begeleiding van de deelnemers.
- Fundació Mambré: Richt zich op de huisvestings- en werkgelegenheidsbehoeften van daklozen. Binnen het project is het verantwoordelijk voor het zoeken naar woningen, het formaliseren en vernieuwen van huurcontracten, het innen van huur, woningonderhoud en het beheer van huursubsidies.
- Caritas : Een katholieke organisatie die hulp biedt aan mensen in nood om hen te ondersteunen in hun zelfstandigheid. Als partner in het Insula-project is het verantwoordelijk voor psychologische ondersteuning en juridische begeleiding.
- Fundació Formació i Treball: Deze organisatie traint en begeleidt mensen die het risico lopen op sociale uitsluiting en beheert de levering van kleding, meubels en andere huishoudelijke benodigdheden aan kwetsbare gezinnen. Binnen het project Insula personaliseert het de begeleiding, ondersteunt het deelnemers bij het vinden van werk en helpt hen te integreren in een bedrijf.
Sterke punten van het Insula-project.
Na ontmoetingen met deze actoren en uitgebreide gesprekken over hun samenwerking en werkwijze, hebben we drie belangrijke lessen meegenomen:
1) De relevantie van een methode die het recht op huisvesting onderscheidt van sociale begeleiding.
 |
Insula biedt een antwoord dat de autonomie van mensen respecteert en hun vaardigheden en middelen waardeert. Het project richt zich niet alleen op toegang tot huisvesting, maar biedt ook sociale, economische en werkgelegenheidsgerichte ondersteuning. |
Het project is gebaseerd op de Housing First-methodologie, maar legt de nadruk op het belang van een gepersonaliseerde sociale begeleiding: mensen op straat hebben verschillende behoeften en kunnen niet allemaal dezelfde diensten ontvangen. Daarom scheidt het project sociale ondersteuning van toegang tot huisvesting. Het veiligstellen van huisvesting is het startpunt om vele andere aspecten van het leven van de begunstigden te verbeteren.
2) Het belang van het identificeren van fases in sociale begeleiding.
De begeleiding wordt aangepast aan de hand van drie gedefinieerde fases:
- Fase 1 : Luisteren en identificeren van problemen. Deze problemen kunnen worden gekenmerkt door taalbarrières of moeilijkheden met begrip (omgeving, netwerken), of door problemen met het onthouden van informatie.
Begeleidingstype: Bezoek om de twee weken en minimaal één telefoontje per week.
- Fase 2 : Creëren van een op maat gemaakt begeleidingsplan. Afhankelijk van de geïdentificeerde problemen stellen de partners een plan op met betrekking tot financiële beheer, opleiding en/of professionele situatie, relationeel netwerk, werkgelegenheidssituatie, gezondheidstoestand, en woningbeheer.
Begeleidingstype: Bezoek één keer per maand en sporadische telefoontjes.
- Fase 3 : Verstevigen van verworvenheden om volledige autonomie te bereiken. Het doel is hier om de economische situatie te stabiliseren, een stabiel relationeel/familiaal netwerk op te bouwen, werkgelegenheid te waarborgen, gezondheid te stabiliseren, zelfstandig beheer van huisvesting te bevorderen, en verbindingen met externe ondersteuningen te creëren.
Begeleidingstype: Bezoek één keer per maand en/of telefonisch contact.
3) De noodzaak van wederzijds vertrouwen tussen de partners.
Dit punt werd uitvoerig benadrukt tijdens de presentatie van het project, omdat het niveau van vertrouwen een essentieel aspect is voor het succes van een dergelijke samenwerking. De sociale sector spreekt al langer over partnerschappen, maar operationeel gezien is vertrouwen in het project en in de betrokken organisaties cruciaal.
De vier partners leggen uit dat ze uiteindelijk functioneren als een productieketen: ze splitsen het begeleidingsproces op in verschillende fasen, waarbij elke medewerker een specifieke taak uitvoert. Daarnaast onderhouden ze intensieve uitwisselingen om de soepelheid van het proces te garanderen. Als voorbeeld worden informatie en updates gedeeld tussen de organisaties, waarbij elke organisatie verantwoordelijk is voor het bijwerken ervan. Ze zijn dus allemaal volledig betrokken bij het proces en werken met een transparantiebeginsel om het succes van hun gezamenlijke project te waarborgen.
Alleen ga je sneller. Samen kom je verder.
Om het succes van hun begeleiding te meten, koppelt het evaluatiesysteem zowel kwantitatieve indicatoren (economische situatie) als kwalitatieve indicatoren (fysieke en mentale gezondheid, samenwoonkwaliteit in het huis en met de buren, zelfbeeld…).
"De belangrijkste indicator van succes blijft wanneer mensen ons niet meer nodig hebben!", grappen ze.
Wanneer we de uitdagingen van morgen bespreken, zijn de partners van Insula het erover eens dat dit systeem niet duurzaam is, omdat het slechts een reactie is op een dieperliggend probleem. Bewustwording creëren over het onderliggende woningprobleem achter dakloosheid blijft hun grootste uitdaging voor de toekomst.
 |
Een mogelijke toepassing in Brussel?
Een grote dank aan Sant Joan de Déu en zijn partners voor het inspirerende delen van hun ervaringen. We keren terug naar Brussel met een hoofd vol nieuwe ideeën om ons project succesvol te maken.
|
Alle verstrekte informatie geeft uitsluitend de mening van de auteur weer. De Europese Commissie is niet verantwoordelijk voor het gebruik van de informatie.
