Afdrukken E-mailadres

 Beste partners,

Zoals jullie weten, heeft BelRefugees de manier waarop het plaatsen naar de Hub verzendt veranderd om de dagelijkse druk op het terrein te verminderen. Voortaan worden de begunstigden opgebeld in volgorde van binnenkomst op de wachtlijst.

« De situatie is niet langer houdbaar - noch voor het personeel, noch voor de begunstigden.

Vandaag, 14/12/2023, bellen we mensen die zich op 26/10/2023 hebben ingeschreven op de aanvraaglijst voor accommodatie in de DHU - wat neerkomt op een wachttijd van 50 dagen.

Gezien het feit dat de wachttijd vorige week 46 dagen bedroeg, is het helaas zeer waarschijnlijk dat zonder drastische maatregelen deze wachttijd de komende dagen alleen maar zal toenemen.

Daarom hebben we besloten om de registratieactiviteiten op de Hub op te schorten van 25/12/2023 tot en met 01/01/2024 (voor 5 dagen activiteit, inclusief 2 dagen waarop de Hub gesloten is op 25/12/2023 en 01/01/2024). Tijdens deze periode zijn we echter van plan om de telefonische oproepen te behouden om de opnames in onze 3 centra te blijven behandelen.

Volgens onze berekeningen zouden we met deze tijdelijke onderbreking van zaterdag 24/12/2023 tot dinsdag 02/01/2024 de wachttijden met ongeveer 10 dagen kunnen verkorten.

Als we daar de heropening van de 41 plaatsen bij optellen die bevroren zijn door de bedwantssituatie bij VB (gepland voor 21/12/2023) en de toename van het aantal plaatsen bij Leopold eind januari, zouden we tegen die tijd terug moeten kunnen naar een wachttijd van één maand.»

Het Bruss'help team

Afdrukken E-mailadres

Simon Lemaire, Coördinator Réseau Nomade
Constance de Crombrugghe, Raadgever Masterplan

Bruss’help, de sector voor daklozenhulp en aanverwante sectoren (gezondheid, geestelijke gezondheid, justitiehuizen, jeugdhulp, migratie, politie en veiligheid, enzovoort) en ervaringsdeskundigen zijn momenteel bezig met het ontwikkelen van een nieuwe strategie voor de preventie en bestrijding van dakloosheid sinds enkele maanden. Gezien het grote aantal betrokken actoren legt dit de basis voor een participatieve methodologie. De strategie, genaamd "Masterplan", haalt inspiratie uit eerdere werken zoals de preventieniveaus vastgesteld door de Wereldgezondheidsorganisatie, de doelen die FEANTSA aanbeveelt voor opname in een dakloosheidsbestrijdingsbeleid en de Verklaring van Lissabon waarvan een van de principes non-discriminatie is.

Hoe moet de participatieve methodologie worden begrepen? Het basisprincipe is om mensen deel te laten nemen aan beslissingen die hen aangaan en hiervoor een structuur te creëren in het participatieproces: eerst voor ontvangst, luisteren en gezamenlijke besluitvorming, en vervolgens om feedback te kunnen geven over de implementatie ervan. Deze methode waardeert de geholpen persoon, geeft hem de mogelijkheid zijn verwachtingen en aspiraties te uiten, het besluitvormingsvermogen te hebben en zich zelfs nuttig te voelen door zijn ervaring te delen met leidinggevenden of beleidsmakers. Belangrijker nog, de participatie kan zeer creatief zijn wanneer het nodig is om vooroordelen en stigma's over dakloosheid in de gemeenschap af te breken, en het stelt de kennis en opkomende beslissingen verrijken op basis van de ervaringen van de eerste betrokkenen.

In Europa

Overal in Europa zijn verschillende participatieve technieken ontwikkeld, maar de resultaten zijn zeer vergelijkbaar. Participatieve processen bevorderen het burgerschap van mensen die ervaring hebben met dakloosheid en streven naar de ontwikkeling van gemeenschappen die niet oordelen over deze mensen, in tegenstelling tot het dehumaniserende model van de huidige dakloosheid.

Sinds 2021 implementeert Focus Ireland bijvoorbeeld een ambassadeursprogramma met ervaringsdeskundigen belast met het bieden van een ander perspectief op dakloosheid om invloed uit te oefenen op het politieke landschap en vooroordelen en stereotypen af te breken. Zo nemen ze deel aan debatten, seminars of reageren ze op uitnodigingen om hun ervaringen te delen.

Oostenrijk vertrouwt op samenwerking met ervaringsdeskundigen en heeft een campus voor peer-ondersteuning opgezet. Naast het creëren van werkgelegenheid voor ervaringsdeskundigen versterken ze de interdisciplinaire teams van diensten voor daklozen. Er is een reflectieruimte opgezet om deze nieuwe functie, de voordelen en uitdagingen ervan te observeren. Ondersteuning voor peer-ondersteuners en de promotie van hun acties ontwikkelen zich in dergelijke ruimtes.

In Frankrijk is lobbyen door gebruikers in de governance-instanties van diensten voor daklozen en gezondheidsdiensten bij wet gedefinieerd. Participatie kan de vorm aannemen van woordvoerderschap of vrijwilligerswerk. Het betreden van governance-instanties en het moeten uitleggen van standpunten of levenservaringen vereist veel zelfvertrouwen, maar ook de acceptatie dat sommige dingen soms niet zullen veranderen.

Het Erasmus+ project "Hood Homeless's Open Dialogue" heeft geprobeerd afstand te nemen van de beschermende benadering (doen alsof men de situatie en oplossingen van een persoon beter kent dan zijzelf) om dialogische praktijken in te voeren, geïnspireerd door het werk van Jaakko Seikkula over Open Dialogue voor geestelijke gezondheidszorg. Ze gebruiken de "Enabling Co-planning" techniek die de uitwisseling tussen de patiënt en professionals uit verschillende disciplines organiseert en indien nodig uitgebreid wordt naar het netwerk van de persoon. Gericht op de persoon beoogt deze benadering empowerment voor een betere toekomst.

De stad Boedapest heeft een koerswijziging doorgevoerd in haar strategie tegen dakloosheid. In plaats van liefdadigheidsoplossingen te handhaven, heeft ze 14 fora georganiseerd binnen opvangstructuren en NGO's en een raad van ervaringsdeskundigen opgericht. Op deze manier kon ze individuele kwetsbaarheden aanpakken, en de bijdrage van dakloze mensen aan de ontwikkeling van het nieuwe beleid heeft hun burgerlijke verantwoordelijkheid voor meer geschikte beleidsmaatregelen tegen dakloosheid aangewakkerd.

Arrels Fundacío benadrukt het belang van deelname van dakloze mensen aan beslissingen die hen aangaan, maar ook van het sensibiliseren van de gemeenschap voor dakloosheid. Participatie is essentieel om vooroordelen te doorbreken, maar ook om dakloze mensen te helpen nieuwe aspiraties te vinden en zelfrespect terug te krijgen. Visuele kunst, schrijven en theater zijn activiteiten die de uitwisseling van meningen bevorderen.

In dezelfde geest biedt Kralji ulice activiteiten aan die de participatie van dakloze mensen en de gemeenschap combineren. Ze bieden bijvoorbeeld een stadsrondleiding aan geleid door een dakloos persoon die zijn straatervaring deelt. Door dakloze mensen op hun eigen manier deel te laten nemen aan activiteiten, hebben ze de vrijheid om te beslissen hoe ze betrokken willen zijn. Voor sommigen leidt dit zelfs tot tewerkstelling.

In België heeft de Immenses Union, voornamelijk bestaande uit dakloze mensen, een meer politieke roeping gekozen om hun ideeën in de strijd tegen armoede te verdedigen. In regelmatig contact met instellingen dragen ze bij aan debatten, stellen ze analyses voor en documenteren ze armoede. Om hun leden aan te moedigen deel te nemen aan hun activiteiten, vragen ze instellingen om een vergoeding of onkostenvergoeding te bieden voor de bestede tijd en hun betrokkenheid.

Het Masterplan

De deelname van rechthebbenden is een sleutelelement in het proces. Het beperkte comité van Bruss’help telt al drie rechthebbenden onder zijn leden, die ook vertegenwoordigers zijn van het Front SDF en de Syndicat des Immense. Samen met hen heeft een mobilisatie van hun collega's ervoor gezorgd dat ongeveer tien van hen aanwezig waren tijdens de driedaagse rondetafelgesprekken die werden georganiseerd voor uitwisselingen over dakloosheid tussen februari en juni 2023. De discussies werden gevoerd aan de hand van de volgende invalshoeken: dakloosheid vandaag, momenteel gemobiliseerde middelen en middelen die nog moeten worden gemobiliseerd om hier een einde aan te maken. Rechthebbenden en ervaringsdeskundigen kregen de gelegenheid om te getuigen van hun ervaring, de aandacht te vestigen op problemen of oplossingen voor te stellen.

Een van de rondetafelgesprekken behandelde het onderwerp onrechtvaardigheid en institutioneel geweld. In de strategie vormde een hoofdstuk een preventieniveau dat overeenkomt met de actie die wordt ondernomen om een persoon of bevolkingsgroep te identificeren die risico loopt op invasieve of "betuttelende" interventies, en om ethisch en sociaal aanvaardbare begeleidingsprocedures voor te stellen. Het doel is om de stem van dakloze mensen te construeren, te beschermen en zich daardoor te laten inspireren.

Nog in de schrijffase neigt de strategie naar verschillende mechanismen voor deelname en luisteren. Allereerst in de diensten voor mensen zonder thuis met een duidelijk ethisch kader. Deze schrijven een vorm van deelname in en de oprichting van een participatieve vergadering waarvan de beslissingen worden opgenomen in het huishoudelijk reglement. De vergadering omvat minstens twee rechthebbenden in de besluitvormende organen, mits een opleiding als peer-ondersteuner en een vergoeding. Ze zullen belast zijn met het organiseren van enquêtes onder hun gebruikers en het communiceren van de resultaten aan het Emergency and Insertion Committee. Ten slotte zal een jaarlijkse audit, bestaande uit rechthebbenden en het Beperkte Comité van Bruss’help, worden voorzien om de participatieve modus van de centra te evalueren.

Een ander project, de oprichting van een onafhankelijk klachtenbureau, zal worden ondersteund door bemiddeling. Rapporten over institutioneel geweld ervaren door rechthebbenden en de impact ervan zullen deel uitmaken van de evaluatietools voor de kwaliteit van de instellingen. In dit kader moet de anonimiteit van de rechthebbenden worden beschermd. In geval van ernstig incident wordt binnen 4 dagen een comité opgericht. Dit comité verleent spreekrecht en beslist, afhankelijk van de ernst van de situatie, over eventuele sancties.

Tot slot is het belangrijk om werkers en peer-ondersteuners voortdurend op te leiden en uit te rusten in hun rol van luisteraar en melder in geval van discriminatie. Met dit doel verplichten hulpverleners zich om supervisies en intervisies verplicht te stellen binnen hun respectievelijke centra. Ze verbinden zich ertoe rechthebbenden bij deze processen te betrekken: het stimuleren van initiatieven voor "netwerkvorming rond rechthebbenden" kan niet worden gedaan zonder de rechthebbenden. Het is vanzelfsprekend dat het voorstellen van een permanente en gecertificeerde opleidingscyclus voor werkers, vrijwilligers en rechthebbenden onmisbaar is.

Quelques mises en gardes

Als iedereen de voordelen erkent, is de participatieve methodologie niet zonder uitdagingen. Dit moet met name in aanmerking worden genomen bij de lopende strategiebouw.

• Deze benadering vereist veel begeleiding voor emotioneel betrokken deelnemers, met name voor mensen zonder thuis die soms worden gevraagd om moeilijke ervaringen te bespreken.
• Gezien de diversiteit van de uitwisselingen en de verzoeken die ze kunnen genereren, zal sturing zorgen voor een betere beheersing van wat er mogelijk is om te veranderen, in plaats van valse beloften te doen. Stagnatie en gebrek aan perspectief kunnen ontmoedigend zijn voor de betrokken personen.
• Deze eerste twee punten vereisen voortdurende training. Zowel gebruikers als sociale werkers zouden baat hebben bij begeleiding bij de interacties die ze samen zullen hebben: leren over de rol van ervaringsdeskundige of de juiste professionele houding aannemen voor de werkers.
• Ten slotte vereist het evolutieve karakter van de methode regelmatige monitoring om aanpassingen te kunnen maken volgens de behoeften en verzoeken.

Hoewel deze punten de resterende uitdagingen benadrukken, streeft het Masterplan er zorgvuldig naar de weg te effenen voor de implementatie van participatieve intenties in de sector van dakloosheid. Alle betrokkenen in dit proces, of het nu ervaringsdeskundigen, sociale werkers of vrijwilligers zijn, spelen een essentiële rol bij het concretiseren van deze visie. Het is van cruciaal belang om het belang van voortdurende deelname, permanente training en flexibiliteit te bevestigen om het duurzame succes van deze strategie te waarborgen. Desalniettemin blijven we optimistisch over de positieve impact van deze participatieve benadering op het leven van mensen zonder thuis en op de transformatie van beleid ten gunste van een meer inclusieve toekomst.

Bibliografie:

FEANTSA, “Participation and Homelessness: Decentralising Authority”, in “Homeless in Europe”, Autumn 2023, pp.1-49.

FEANTSA & Grundtvig, Participation toolkit, FEANTSA, Octobre 2013, pp.1-74.

Afdrukken E-mailadres

Hoe draagt de bevordering van een participatieve aanpak door Unia bij aan het bevorderen van gelijkheid, het bestrijden van discriminatie en wat zijn de verwachte uitdagingen voor de komende wetgevende periode in dit opzicht?

Discriminaties, met name indirecte en structurele discriminaties, zijn vaak niet zichtbaar en erkend. Mensen die mogelijk slachtoffer worden van deze discriminaties (en hun vertegenwoordigende organen) zijn het beste in staat om ons te waarschuwen en zelfs oplossingen aan te dragen om deze discriminaties te stoppen. Tijdens de gezondheidscrisis heeft Unia bijvoorbeeld aanbevolen om vanaf het begin - of het nu gaat om het nemen van een maatregel of het opstellen van een wet - de meest kwetsbare groepen te raadplegen die onevenredig zouden kunnen worden benadeeld. Unia moedigt autoriteiten aan om personen die mogelijk gediscrimineerd worden te raadplegen via hun vertegenwoordigende organen: verenigingen en koepels van verenigingen en bestaande adviesorganen. Unia heeft gepleit voor de oprichting van adviesraden voor mensen met een handicap in elke regio en gemeenschap, en sommige adviesraden worden ook opgezet in het kader van plannen tegen racisme.

Wat betreft de werking van onze instelling heeft Unia vele samenwerkingsovereenkomsten met het maatschappelijk middenveld en werkt het het hele jaar door met twee begeleidingscommissies Handicap en Racisme, bestaande uit vertegenwoordigende verenigingen, academici en sociale partners.

Wat is de evolutie die u hebt waargenomen met betrekking tot het aantal klachten en meldingen van discriminatie, bijvoorbeeld het niet-gebruik of het ontbreken van toegang tot rechten, van dakloze mensen jegens diensten tijdens de laatste federale legislatuur in België (2019-2024), en wat zijn uw bevindingen over de stapeling van discriminaties die dakloze mensen kunnen ervaren, inclusief de verschillende vormen van discriminatie die door Unia zijn geïdentificeerd, zoals die met betrekking tot onderwijs, toegang tot zorg, openbare diensten, enz.?

Voor beide vragen gaat het om een moeilijk bereikbare doelgroep voor Unia. We ontvangen zeer weinig meldingen. Er wordt intern gewerkt aan het opzetten van partnerschappen met terreinorganisaties die deze doelgroep tegenkomen, om ons te informeren over problematische situaties en ons bewust te maken van hun bijzonderheden en behoeften. Het aantal meldingen dat Unia ontvangt, is echter niet indicatief voor het probleem vanwege de toegankelijkheid, waar Unia prioriteit aan geeft.

Unia intervenieert op twee niveaus voor het dakloze publiek:

1. Discriminaties die dit publiek de toegang tot een dienst ontzeggen, zoals huisvesting en horeca, en die voorkomen dat mensen dakloos worden.
2. Discriminaties die een persoon in een dakloze situatie brengen, zoals uitzettingen.

Enkele waarnemingen van Unia zijn:

• We ontvangen een aantal meldingen van vrouwen - vaak met kinderen - die bij een 'vriend' wonen, tegen betaling van diverse diensten. Er wordt momenteel gewerkt aan de problematiek van intersectionaliteit.
• We constateren een aanzienlijke kwetsbaarheid van mensen die zijn uitgezet. Unia heeft hierover een advies uitgebracht aan het Brussels Hoofdstedelijk Gewest over uitzettingen en het recente ordonnantieontwerp hierover.
• We hebben geen individuele dossiers over de weigering van dakloze huurders door een eigenaar, maar er is een gevoel in die zin dat wordt gedeeld door terreinorganisaties.
• Unia is betrokken bij het werk met betrekking tot het sociaal energietarief, dat niet van toepassing is op huisvestingsstructuren voor dakloze mensen.

Is het niet-gebruik van rechten ook van toepassing op Unia?

Deze doelgroep komt niet naar ons toe; het is via terreinorganisaties dat we toegang tot hen hebben.

In dit verband is er echter een zeer belangrijke wetswijziging: het criterium van de sociale voorwaarde dat is geïntegreerd in verschillende wetgevingen en dat dakloze mensen als dusdanig beschermt.

Een grote dank aan Unia, en met name aan Anne Salmon, voor haar deelname aan dit interview. Haar waardevolle inzichten voegen een verrijkend perspectief toe aan de discussie over participatieve benaderingen en hoe we deze kunnen integreren om effectiever te strijden tegen dakloosheid in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest.

Meer weten over Unia.

Afdrukken E-mailadres